سرطان پروستات یکی از شایع ترین نوع سرطان در جهان است ؛ افراد مبتلا به سرطان پروستات در شرایط خوش خیم تا 5 سال یا بیشتر عمر میکند اما اگر شرایط بدخیم و متاستاتیک باشد معمولا تا 12 الی 15ماه فرد زنده می ماند.

با توجه به این مسئله تا کنون روشهای درمانی مختلفی برای درمان سرطان بکار رفته است.استفاده از محصولات طبیعی به عنوان یک عامل ضد سرطان کاربرد بسیار دارد محصولات طبیعی بیشتر تحت تاثیر خواص آنتی اکسیدانی شان مورد استفاده قرار می گیرند.

زعفران گیاهی پیازدار با برگهای نواری و گلهای لوله ای بنفش رنگ است که در جنوب اروپا وجنوب غربی آسیا یافت می شود. زعفران بعنوان گیاه دارویی در فارماکوپه های معتبر جهان به ثبت رسیده است. مطالعات بالینی نشان داده اند که عصاره ی زعفران خاصیت ضدتوموری دارد. بخش عظیمی از اجزای عصاره ی زعفران مربوط به کاروتنوئید هاست. کراکین، کاروتنوئید قابل حل در آب است که بخش عمده ای از عصاره را در بر می گیرد و مسئول ایجاد رنگ در زعفران است.  طعم تلخ زعفران به علت وجود کاروتنوئید پیکروکراکین و کمبود کاروتنوئید زاگزانتین است.

مکانیسم اثر عصاره ی زعفران بر سلولهای سرطانی :

مهار سنتر DNA  و RNA

پاکسازی رادیکال های آزاد

ارتقاء واکنشهای میانی با لکتین

کاهش بیان زیرواحد کاتالیتیکی تلومراز انسانی

تعامل مستقیم یا غیر مستقیم با توپویمراز2

محققان تاثیر عصاره زعفران را بر دو نوع سلول توموری خطی PC3و 22rvl بررسی کردند که توسط عصاره ی زعفران ،کراکین و کراستین درمان می شوند. مکانیسم اصلی خاصیت آنتی توموری عصاره ی زعفران، کراکین  و کراستین، تعامل مستقیم با توپویمراز2 و وادار کردن آن به تخریب DNA و آپوپتوز است.

عصاره ی زعفران ( SE)،کراکین (CR) و کراستین(CCT) هر3 باعث کاهش روند رشد دونوع تومور 22rvl وpc3 می شوند.

در تومور pc3 حجم تومور پس از استفاده از SE ، CR و CCTبطور قابل توجهی کاهش می یابد البته CCT بیشترین اثر را دارد و SE و CR به تنهایی تاثیر چندانی ندارند. در مطالعات انجام شده، زمانی که نمودارهای تاثیر درمانی بر دو تومور را با هم مقایسه کردند تاثیر این 3 ، بر تومور 22rvl بیشتر بوده و از بین کاروتنوئیدها CR و CCT بویژه CCT بیشترین تاثیر را داشته ولی SE  با درصد بسیار کمتر نسبت به آن دو اثرات ضد توموری دارد.

SE و اجزای سازنده اش با تغییر در فرکانس بیان و فعالیت متالوپروتئیناز ها و یوروکیناز ها از تهاجم سلول جلوگیری می کنند

در اپی تلیال مزانشیمی مرکب ، با افزایش آنزیم های پروتئولیتیک در ماتریکس سلول های جانبی ، مهاجرت و تهاجم سلول های سرطانی بیشتر می شود . در نتیجه برای اثبات خاصیت ضد سرطانی زعفران ، محققان بیان پروتئازهایی که در مهاجرت و متاستاز نقش داشته اند را در دو تومور 22rvl و PC3 بررسی کردند.

در هر دو نوع تومور میزان بیان آنزیم های MMP9 ، MMP2 ،UpA (Urokinase-type plasminogen activator) پس از تاثیر SE  ، CR و  CCT بطور قابل توجهی کاهش می یابد در واقع SE و CR باعث کاهش متاستاز و تهاجم تومورهای PC3 و 22rvl می شود در حالیکه CCT تاثیر چندانی بر این روند ندارد. در واقع SE و CR یه سری از مکانیسم های کلیدی متاستاز را مهار می کنند.

همچنین خواص متفاوت فتوشیمیایی عصاره ی زعفران می تواند اثرات مضاعف بر خاصیت ضد سرطانی آن داشته باشد. SE ، CR و CCT  بویژه CCTاز متاستاز سلول سرطانی و تهاجم آن با کاهش آنتی ژن های هسته ی سلول و کاهش روند رشد و افزایش آپوپتوز جلوگیری می کند.

CCT بالاترین تاثیر آنتی توموری را دارد و باعث کاهش حجم توده تا 75% در دو نوع تومور 22rvl و pc3  می شود.

همچنین تومورهای پروستاتی حساس به آندروژن نسبت به آن دسته از تومورهایی که به آندروژن حساس نیستند، به SE ،CR وCCTپاسخ بهتری نشان می دهند.

منابع:

A.M.D’Alessandro. A. Mancini.A.R.Lizzi et al. “Crocus sativus stigma extract and it’s major constituent crocin possess significant antiproliferative properties against human prostate cancer” Nutrition and Cancer,vol.65,no.6,pp.930-942,2013

Tavakol-Afshari,A.Brook,and S.H.Mousavi,”Study of cytotoxic and apoptogenic properties of saffron extract in human cancer cell lines”Food and Chemical Toxcology ,vol.46,no.11,pp.3443-3447,2008

S.C.Nair,B.Panikkar,and K.R.Panikkar,”Antitumour activity of saffron (crocus sativus),”Cancer Letters , vol.57,no.2,pp.109-114,1991

k.Premkumar,S.K.Abraham,S.T.Santhiya,and A. Ramesh,”protective effects of saffron (crocus sativus Linn.) on genotoxins-induced oxidative stress in Swiss albino mice”, phytotherapy research ,vo l.17,no .6 ,pp.614-617,2003