متفورمین دارویی میباشد که برای درمان بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ تجویز میشود. در دیابت نوع ۲ بدن نمیتواند سطح قندخون را کنترل کند. داشتن یک رژیم غذایی مناسب و پیروی از یک برنامهی سالم ورزشی نیز میتواند قند خون را کنترل کند.
غذاهای چرب
ریسک ابتلا به ناراحتیهای قلبی ، سکته ، گرفتگی و سختشدن شریانها در افراد دیابتی بالاتر از سایرین میباشد. غذاهای چرب تا حدودی میتواند روی سلامت و وزن بدن تأثیر بگذارند. از خوردن غذاهای سرشار از چربی اشباعشده باید اجتناب کرد. بهطورکلی محصولات حیوانی مثل گوشت ، محصولات لبنی پرچرب و نارگیل حاوی چربیهای اشباعشده میباشند. نباید در طول روز این چربیهای اشباع شده بیش از ۷ درصد از کالری گرفتهشدهی بدن را تشکیل دهند.
چربیهای بد را با چربیهای سالم مانند اسیدهای چرب اشباعنشدهي امگا۳ و اسیدهای چرب اشباعنشدهی امگا۶ جایگزین کنید. اسیدهای چرب اشباعنشده را میتوان در روغن زیتون ، روغن کانولا ، روغن بادامزمینی ، آجیل و آووکادو یافت. اسیدهای چرب امگا۳ نیز در ماهی ، صدف ، دانه کتان و گردو وجود دارد. مکملهای روغن ماهی نیز حاوی امگا ۳ میباشند. اسیدهای چرب اشباعنشدهی امگا ۶ نیز در ذرت ، روغن آفتابگردان ، روغن سویا ، آجیل و دانهها پیدا کرد.
کربوهیدراتهای بد
کربوهیدراتها بهسرعت سطح قندخون را افزایش میدهند. کربوهیدراتهای ساده از قند ساخته شدهاند. کربوهیدراتهای ساده فاقد کالری هستند و سطح قندخون را بیشتر افزایش میدهند. ساکاروز (قند موجود در شکر) در شکر و عسل وجود دارد. فروکتوز نیز قند موجود در میوهها میباشد. در هنگام استفاده از مواد غذایی به برچسب روی آنها توجه کنید و از خوردن موادی که بیش از ۵ گرم قند دارند، اجتناب کنید. همچنین ممکناست پزشک برای شما مصرف میوه را نیز ممنوعکند. انجمن دیابت آمریکا توصیه میکند که از سبزیجات غیر نشاستهای مانند اسفناج و هویج و لوبیا سبز استفادهکنید.
کربوهیدراتها به دو دستهی اصلی ، قند (کربوهیدرات ساده) و نشاسته (کربوهیدرات پیچیده) تقسیم میشوند. کربوهیدراتها در طول هضم به قند موجود در خون میشکنند. به کربوهیدراتهای پیچیدهای که در طول روز مصرفمیکنید مانند میوهها ، سبزیجات ، غلات سبوسدار، حبوبات و محصولات لبنی توجهکنید. سبزیجات غیر نشاستهای مانند اسفناج ، هویج ، کلم بروکلی و لوبیای بزرگ برای افراد دیابتی مناسب است. خوردن برنج قهوهای و پاستای گندم نیز برای افراد دیابتی مناسب است.
غذاهای شور
مصرف غذاهای شور نیز باید محدود شوند. دانشگاه مریلند توصیه به محدودکردن مصرف سدیم به کمتر از ۲.۳ میلیگرم در روز (حدود ۱ قاشق چایخوری) دارد.
ویتامین B12
ویتامین B12 یکی از شناختهشدهترین مواد مغذی میباشد که با داروی متفورمین تداخلدارد. تا هنگامی که مواد غذایی تحت تأثیر اسید و آنزیمهای معده قرار نگیرند، ویتامین B12 موجود در آنها قابل دستیابی نیست. ویتامین B12 با فاکتور روده ترکیب میشود و از طریق روده جذب خون میشود. این ویتامین به مقدار زیاد در گوشت قرمز یافت میشود. جذب ویتامین B12 از روده وابسته به کلسیم میباشد و متفورمین با اثر روی کلسیم ، قند خون را کاهش می دهد. کمبود ویتامین B12 در افراد دیابتی دیده میشود.
فیبر
فیبر بخشی از مواد گیاهی است که در بدن هضم نمیشود. فیبر خطر بیماریهای قلبی را کاهش میدهد و به کنترل سطح قند خون کمک میکند. بهترین منابع فیبر شامل سبزیجات ، میوه ، حبوبات سبوسدار (مانند لوبیا چیتی) ، آرد و آجیل میباشد.
ماهی
خوردن ماهی دوبار در هفته بهعنوان جایگزین سالم برای غذاهای حاوی چربی بالا مثل گوشت میباشد. بهترین انتخاب ماهی تن و ماهی پهنِ بزرگ میباشد که این ماهیها چربی اشباع و کلسترول کمتری نسبت به گوشت و مرغ دارند. برخی از ماهیها ، مانند ماهی آزاد و شاه ماهی سرشار از اسیدهای چرب امگا۳ میباشند. امگا ۳ به کاهش سطح تریگلیسرید کمک میکند.
گریپ فروت
گریپ فروت و دیگر مرکبات حاوی مواد شیمیایی میباشند که توانایی بدن را در متابولیزه کردن برخی از داروها کاهش میدهد. مصرف هم زمان عصارهی گریپفروت و متفورمین سبب افزایش سطح اسید لاکتیک بدن میشود. اگر pH بدن بیش از اسیدی شود ، سبب نارسایی ارگان و یا حتی مرگ میشود. هرچند مطالعات انجام شده بر روی حیوانات نشان میدهد که بیماران دیابتی در هنگام مصرف متفورمین و عصارهی گریپفروت باید با احتیاط ورزشکنند.
جالب اینجاست که برخی تحقیقات نشانمیدهد که عصارهی گریپفروت به کاهش وزن کمکمیکند و حتی ممکناست قادر به بهبود پاسخ انسولین در بیماران دیابتی شود. با این حال ، با پزشک خود در رابطه با تداخلات صحبتکنید. ممکناست رژیمغذایی و یا برخی از داروهایی که مصرفمیکنید با متفورمین تداخل داشتهباشد.
طبق کلینیک مایو برخی از مواد شیمیایی خاص میتوانند در متابولیسم دارو اختلال ایجاد کنند و سطح خونی دارو را افزایش دهند. اما طبق مطالب منتشر شده در سایت drugs.com تا بهحال هیچ تداخلی بین گریپ فروت و متفورمین دیده نشدهاست.
الکل
بیماران دیابتی باید از مصرف بیش از حد الکل در طول درمان با متفورمین اجتناب کنند. اگر هر یک از علائم اسیدوز لاکتیک مانند بیقراری ، درد عضلانی زیاد ، ضربان نامنظم قلب ، خواب آلودگی ، ناراحتیهای شکمی و یا هر علامت غیر معمول دیگر را داشتند باید به سرعت پزشک خود را باخبر سازند.
منابع :
http://www.livestrong.com/article/40440-foods-avoid-metformin, Access: 12 September 2016
http://www.livestrong.com/article/144857-what-are-the-nutrient-drug-interactions-for-metformin , Access : 12 September 2016
http://www.livestrong.com/article/30849-foods-eat-taking-metformin , Access: 12 September 2016
http://healthyeating.sfgate.com/grapefruit-metformin-6250.html, Access: 12 September 2016
https://www.drugs.com/food-interactions/metformin.html?professional=1, Access: 12 September 2016
http://www.livestrong.com/article/484772-grapefruit-metformin , Access: 12 September 2016
غذا و دارو از منابع مشترک تامین میشوند.
غذای سالم و مناسب علاوه بر رفع نیاز های غذایی می تواند برخی نیاز های دارویی را نیز بر طرف سازد.
فعالیت این مجموعه تلاشی است جهت گسترش پژوهشها، گردآوری و انتشار محتوای علمی تخصصی با تمرکز بر مواد غذایی طبیعی
و تاثیر آنها بر پیشگیری ، کاهش و درمان بیماری های شایع.