گوجه فرنگی و خواص دارویی آن

گوجه فرنگی

مصرف زیاد میوه و سبزیجات می تواند سبب کاهش خطر ابتلا به سرطان شود. هرچند گوجه فرنگی در  گروه سبزیجات طبقه بنده شده اما یکی از محبوب ترین میوه ها در سراسر دنیا است.

گوجه فرنگی (Solanum lycopersicum) از گیاهان گلدار است و محتوای آب آن بسیار بالا است . در میآن مواد معدنی موجود در گوجه فرنگی ، آهن قابل توجه است، گوجه فرنگی حاوی آهن است که به دلیل اسید اسکوربیک، جذب قوی تری دارد . یک لیوآن آب گوجه فرنگی می توآند 10-20٪ کمک به تامین آهن روزآنه کند. اسید گلوتامیک بیشترین اسید آمینه در آب گوجه فرنگی است و بعد از آن اسید آسپارتیک در آب گوجه فرنگی به وفور یافت می شود.

مطالعات زیادي در مورد اثرات ضدسرطانی، ضد نقرسی و آنتی اکسیدآنی گوجه فرنگی انجام شده است. 

گوجه فرنگی منبع مهم ویتامین C، پتاسیم، اسید فولیک، وکاروتنوئیدهایی مانند لیکوپن است. تحقیقات اخیر نشان داده است که مقدار بالای ویتامین آ در گوجه فرنگی به پیشگیری از دژنراسیون ماکولا (تباهی لکه زرد، نوعی بیماری چشم) کمک می کند.

کاروتنوئیدها رنگدانه سنتز شده در طول رسیدن میوه و مسئول رنگ نهایی رنگ قرمز گوجه فرنگی هستند. مصرف گوجه فرنگی و محصولات مبتنی بر گوجه فرنگی به جذب کاروتنوئیدها و لیکوپنز در سرم بدن انسان کمک می کند. (Lycopen) لیکوپن مهم ترین کارتنوئید موجود در گوجه فرنگی و یک هیدروکربن به شدت غیر اشباع می باشد که در ساختمان خود دارای 11 باند دوگانه کنژوگه و 2 باند غیر کنژگه می باشد.

گوجه فرنگی  همچنین حاوی ترکیبات دیگر فعال، یعنی، neoxanthin، لوتئین، α کریپتوکسآنتین، α-کاروتن، β کاروتن، cyclolycopene و β کاروتن 5، 6، اپوکسید است. لیکوپن عامل بازدارنده  بیماری هایی است که ناشی از حضور رادیکال های آزاد در بدن انسان هستند. اثرات درمانی گوجه فرنگی در برابر انواع سندرم متابولیک در شرایط آزمایشگاهی و مطالعات in vivo مشخص شده است.

آخرین تحقیقات ارتباط بین مصرف گوجه فرنگی با کاهش خطر ابتلا به امراض مختلفی مانند چاقی، کلسترول بالا و قند خون، اختلالات قلبی عروقی، و سرطان را  نشان می دهد.

تخمین زده شده که مصرف محصول گوجه فرنگی و لیکوپن می تواند موجب کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات شود.همچنین شواهد نشان می دهد، مصرف گوجه فرنگی می تواند  برای سرطانهای ریه و معده سودمند باشد. داده ها حاکی از مزیت های استفاده ی گوجه فرنگی برای سرطانهای لوزالمعده، کولون و رکتوم، مری، دهان، پستآن و دهانه رحم هستند. بطور کلی می توان گفت : مصرف گوجه فرنگی و محصولات مبتنی بر گوجه فرنگی و سطح پلاسمایی لیکوپن کاروتنوئیدی در گوجه فرنگی ، عمدتا با کاهش خطر ابتلا به انواع سرطان ها نسبت داده شده است. مزایای گوجه فرنگی و محصولات گوجه فرنگی اغلب به لیکوپن کاروتنوئیدی نسبت داده میشود. با این حال، اثرات سودمند لیکوپن  بطور مستقیم ثابت نشده است و ترکیبات دیگر در گوجه فرنگی  نیز به تنهایی و یا در تعامل با لیکوپن می توانند قابل اهمیت باشند. از این رو، خواص فارماکوکینتیک لیکوپن کمتر شناخته شده اند و توصیه استفاده فارماکولوژیکی لیکوپن برای  اثرات درماتی و  سلامتی هنوز زود است.

بدیهی است، تحقیقات بیشتر در فراهمی زیستی، داروشناسی و زیست شناسی کارتینوئیدها، تا زمانی که اطلاعات قطعی در مورد مزایای خاص تری از فرم های خالص لیکوپن در دسترس نباشند، باید مورد توجه پژوهشگران قرار گیرد. تنها  توصیه  می شود  در رژیم های غذایی، انواع میوه ها و سبزیجات، از جمله گوجه فرنگی و محصولات گوجه فرنگی استفاده شود.

 

       Nasir MU, Hussain S, Jabbar S. Tomato processing, lycopene and health benefits: A review. SCIENCE LETTERS. 2015;3(1):1-5.

       Perveen R, Suleria HAR, Anjum FM, Butt MS, Pasha I, Ahmad S. Tomato (Solanum lycopersicum) Carotenoids and Lycopenes Chemistry; Metabolism, Absorption, Nutrition, and Allied Health Claims—A Comprehensive Review. Critical reviews in food science and nutrition. 2015;55(7):919-29.

       Giovannucci E. Tomatoes, tomato-based products, lycopene, and cancer: review of the epidemiologic literature. Journal of the National Cancer Institute. 1999;91(4):317-31.